Story behind the design | Deel 1 | De tuin waar twee soorten natuur samenkomen

Van nature ben ik geen jaloers persoon, maar er is één ding waarvan ik zou willen dat ik het ook zou hebben...

Tijdens onze bezoeken aan Griekenland, Noorwegen, Italië, Japan en onder andere de Canarische Eilanden, heb ik met grote ogen vanuit de auto gekeken naar de weelde landschappen in de bergen en over de velden die voorbij flitsten. Plekken waar de mens zich minimaal met de natuur bezighoudt zijn in mijn ogen magisch mooi. Want op de plekken waar bijna geen mensen komen, zie je de meest interessante plantengemeenschappen en is goed af te lezen hoe de natuur zich gedraagt. Dit soort landschappen zie je vaker in het buitenland, maar zelden in Nederland.

Wanneer ik dan weer thuis ben en rijen van dezelfde bomen langs de weg zie met dat verschrikkelijke kort gemaaide gras eronder, of een half bos met een oranje of roze stip zie aangeduid, wetende dat er wéér bomen gekapt zullen worden met wat voor bemoeizuchtige reden dan ook, is mijn verlangen naar een eigen stukje imperfecte, ongecontroleerde natuur de afgelopen jaren steeds groter geworden. Tegelijkertijd is mijn liefde voor planten en natuurlijke tuinen ook gegroeid. Maar ondanks dat ze de titel 'natuurlijk' hebben, zijn ze toch een stuk minder natuurlijk dan de plekken waar de mens geen keuzes maakt in wat er wel of niet groeit. De natuurlijke tuin zoals wij die hebben leren kennen is in mijn ogen dan ook eerder een kunstvorm waar bijen, vlinders, vogels en noem het maar op enorme baat bij hebben en die bij ons veel positieve emoties oproepen.

Je kunt wel begrijpen toen ik voor het eerst onze toekomstige kavel bezocht met een oppervlakte van 15000 m2, ik meteen wist wat ik hier zou kunnen creëren. Mijn eigen stukje ongecontroleerde natuur, zoals in het buitenland, gecombineerd met een heerlijke, grote natuurlijke tuin... Dit zou een plek worden waar twee soorten natuur bij elkaar zouden komen.

In deze blog neem ik je mee naar het verhaal achter het ontwerp. De plek waar alle ontwerpkeuzes 100% bij mijn hart liggen. De plek waar ongecontroleerde natuur naast gecontroleerde natuur floreert, de plek waar de natuur de regels bepaald aan de ene kant, en ik aan de andere kant. De plek die mij van alles zal leren en mij zal inspireren. De plek die wij delen met alles wat buiten leeft, maar ook met vrienden, familie én met jullie...

Veel leesplezier!

ONGECONTROLEERDE NATUUR

Nadat we 's ochtends vroeg te horen hadden gekregen dat we het nieuwe huis in het Zeeuwse Veere mochten kopen, heb ik mijn iPad erbij gepakt en ben ik gelijk begonnen met tekenen. Ik denk dat het twee minuten duurde om de eerste schets voor een nieuwe indeling van het perceel te maken, wetende dat we een stuk bos wilden en een kwekerij zouden beginnen. Hier een opsomming hoe die razende ontwerpgedachten gaan:

Okay... de kavel is een driehoek waar drie gebouwen (de woning, de schuur en het bijgebouw) in het tipje van de driehoek liggen. Dit betekent dat je vanuit dit punt een enorm weids uitzicht hebt over de rest van de kavel. Op dit moment kijk je uit over een saai grasveld met koeien en een dijk, maar hier zou een stuk 'echte' natuur kunnen komen met iets meer gelaagdheid door een waterpartij toe te voegen die ergens tegen een bos aan ligt. Hmm.. Misschien moet dit aan de linkerkant komen. Wellicht is het dan mooi om rechts ook een stuk bos te maken, dan ben je het zicht op de loods van het hoveniersbedrijf ernaast kwijt. Perfect! Met wat paden kun je gelijk een verbinding tussen de twee bossen creëren en een mooie wandeling over de gehele kavel maken. Tussen de bossen kan er een weide komen. Geen gek gemaaid gras, maar weelde bloemenweides. Een top opzet voor veel dieren dit... Bos - weide - bos. Let's go.

De compositie van de gebouwen is perfect. Rechts kan de kwekerij komen, die door haar positie niet centraal staat, maar wel dicht bij de straatkant ligt, wat logistiek handig is en ervoor zorgt dat dit los kan komen te staan van de rest van de tuin. De tuin zelf kan al dansend rond de drie gebouwen komen, waardoor het een organisch geheel wordt, ipv twee aparte dingen... huis/tuin. Wanneer we iets nieuws willen bouwen, kan dit naast het bijgebouw, zodat het nieuwe huis een koppelstuk kan worden tussen het stukje echte natuur en de natuurlijke tuin. Wuuhhh super. Dit kan fantastisch worden!!

Tijd om dit plan uit te werken.

Schetsontwerp fase 1

ECHTE NATUUR ALS LEERSCHOOL

Zelfvoorzienend bos - Studio Linda Lavoir

Je kunt natuurlijk discussiëren over wat 'echte' natuur is en ik weet ook zeker dat iedereen daar zijn eigen kijk op heeft. Pasgeleden las ik in het tijdschrift Puur Natuur van Natuurmonumenten (wat mij betreft een van de betere tijdschriften) in het lentenummer van 2024 een interessant stuk waarvan de inhoud mij gelijk greep. Frans Bosscher vertelt hier over het beheer van vier typen landschappen in Nederland:

1. Cultuurlandschappen. Hier is de menselijke hand zichtbaar aan het kneden geweest en hier heeft de natuur zich door de jaren heen op aangepast. De mix van cultuur en natuur heeft een sterke waarde gekregen en daardoor het behouden en onderhouden waard. Het kost veel geld en tijd om deze landschappen te behouden zoals ze ooit waren.

2. Natuurlijke landschappen. Deze landschappen zien er natuurlijker uit, maar nog steeds is de mens hier de eindbaas. Het wordt intensief onderhouden om te voorkomen dat het uiteindelijk bos wordt. De landschappen worden gekoesterd omdat ze deel uitmaken van een geschiedenisverhaal.

3. Halfnatuurlijke landschappen. Hier krijgt de natuur de ruimte om zich spontaan te ontwikkelen.

4. Natuurgebieden. Hier laten de boswachters hun teugels vieren, maar ze zorgen dat de basis op orde blijft.

Dit laatste is wat wij ook willen: 10.000 vierkante meter grond waar de natuur de natuur mag zijn. Dit moet een plek worden die niet is gemaakt voor het mensenoog, maar in het belang van de natuur. Geen strak gemaaid gras, geen rijen bomen, geen gefreesde grond, maar een ongeorganiseerde bende. Toen wij het bos aan het aanleggen waren met deze visie, is er veel commentaar geweest. Dit maakt wel duidelijk hoe gewend we in Nederland zijn geraakt aan het feit dat alles er strak en netjes uit moet zien, en dat we geloven dat de natuur niet zonder ons kan. Maar ik denk hoe minder je doet, kneed en bewerkt, hoe beter dit is voor de natuur... en hoe meer je leert. Als ontwerper van de buitenruimte wil ik de natuur zo goed mogelijk leren kennen; hoe herstelt de natuur zich, hoe verhouden plantengemeenschappen zich tot elkaar, wie overheerst en wie niet en wie komt waar op af. Wat gebeurt er in tijden van langdurige regenval (zoals vorig jaar) of wat doet een lange periode van geen regen met de natuur? Allemaal vragen waar ik snel antwoord op zal krijgen...

Een jaar na aanleg blijkt dit inderdaad al de grootste leerschool en inspiratiebron te zijn. Elke dag maak ik een wandeling (of twee of drie) door het bos en de weide. Als snel zag ik hoe de eerste insecten in het bos kwamen, daarna de kleine vogeltjes, de muizen, konijnen en hazen, de roofvogels en de buurt katten, de kikkers en de salamanders. Territoria wordt afgebakend door de reigers, buizerds, kwikstaarten en de andere dieren. Iedereen is op zoek naar zijn of haar plek in het bos.

De wadi met zoetwater (dat nogal schaars lijkt te zijn in de buurt) is een énorme magneet geworden voor veel verschillende vogels, groot en klein. Er wordt van gedronken en gegeten. Daarnaast is het ook een plek waar de vogels zich wassen en waar de boerenzwaluwen hun bouwstenen vinden voor hun nesten. Je ziet kleine groepjes spreeuwen landen in de weide en één voor één terugvliegen met een worm in hun bek, om hun kroost te voorzien van eten, terwijl de koolwitjes boven de boterbloemen zweven en de koekoek vanuit de dode boom achterin het bos zijn roep doet. Urennnnn zou ik kunnen kijken naar mijn eigen Discovery Channel. Naast dat het fantastisch is om alle dieren te observeren, is het ook fantastisch om te bedenken dat zij er samen voor zorgen dat de bodem (weer) gezond wordt, wat heel interessant is, aangezien de bodem hier enorm slecht is... Slecht in, blauwe klei slecht. Toch hebben we bijna geen uitval, ik denk 1 à 2% terwijl je uitgaat van 10%.

Zo min mogelijk doen blijkt tot nu toe succesvol te zijn. Het is in ieder geval prachtig om te zien hoe dit mini-natuurgebiedje zichzelf aan het vormen is tijdens de twee jaar met de meest extreme weersomstandigheden die ik tot nu toe heb gekend.

Spinselmot

Euonymus europaeus

Weide en het begin van het bos

Viburnum opulus

Zwaluwen op zoek naar klei voor hun nesten

Het restultaat van de grond niet bewerken, niet maaien, geen beregening.

Best friends

DE NATUURLIJKE TUIN

De tuin is helemaal mijn domein, hier kan ik los gaan met een scala aan planten en plantengemeenschappen. Schaduw, zon en wind zorgen ervoor dat verschillende soorten beplantingsplannen zijn vereist. En dit maakt het leuk.

Voor mij is het belangrijk dat ik, overal waar ik ook ben, tuin zie. Dat ik rond kan dwalen en kan genieten van al het moois wat er groeit en bloeit. Omdat er op onze kavel drie gebouwen staan die we alle drie intensief gebruiken, heb ik overal rond de gebouwen tuin gemaakt. Op een normale dag loop ik hier 1,5 km haha.

De tuin heeft in tegenstelling tot de weide meer structuur, meer bloemen en er is bijna elk seizoen wel iets dat bloeit. Je ziet dan ook dat hier veel meer bijen en vlinders komen dan in het bos en in weide, niet zo heel gek met zo'n groot en gevarieerd menu. De tuin geeft de biodiversiteit hier zeker een boost. Een waar paradijs voor mens en natuur.

De allermooiste momenten zijn 's ochtends vroeg en 's avonds laat. Het licht is dan op zijn mooist!

Verder ga ik er niet te veel woorden aan geven, plaatjes doen in dit geval veel meer. Hieronder wat sfeerfoto's per seizoen (L).

ZOMER

Tuin en landschap lopen in elkaar over

Het eerste jaar van de tuin

Helenium , Eryngium, Sedum

HERFST

WINTER

LENTE

HET KOPPELSTUK | DEEL 2

Nu het bos is aangeplant, de weide zijn vorm heeft gekregen en de basis van de tuin ligt, wordt het tijd voor deel 2; ons nieuwe huis.

Deze is zo ontworpen dat het een koppelstuk zal worden tussen het stukje ongecontroleerde natuur en het stuk en gecontroleerde natuur.

Huis, tuin en natuur worden volledig op elkaar afgestemd en lopen subtiel in elkaar over. Om dit te bereiken lopen alle ontwerpprocessen de afgelopen jaren parallel aan elkaar. Over elk detail is nagedacht om de woonbeleving zo optimaal mogelijk te maken voor elk levend wezen dat hier woont (de agenda's daarentegen lopen kriskras door elkaar heen).

In deel 2 zal ik dieper ingaan over de ontwerpdetails van huis & tuin en hoe deze zo goed mogelijk op elkaar zijn afgestemd.

Voor nu, een fijne dag!

Liefs,

Linda

Ontwerp huis & tuin (voorlopig ontwerp)